Współczesny rynek pracy wymaga coraz większej odporności psychicznej. Coraz większa jest potrzeba osób, które potrafią i nie boją się podejmować ryzyka. Potrzebujemy więcej innowatorów i wykonawców. Czyli w skrócie potrzebujemy więcej osób, które to wszystko potrafią. W skrócie: Potrzebujemy więcej przedsiębiorców!
Rodzi się pytanie: dlaczego?
Małe firmy generują bardzo dużo miejsc pracy. Sektor Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MSP) stanowi przeważającą większość firm w Polsce. Według danych GUS za 2019 rok najliczniejszą grupą (97%) są mikroprzedsiębiorstwa. Prawie połowę miejsce pracy w amerykańskim sektorze publicznym generują małe firmy. Firmy te są 16 razy bardziej innowacyjne niż ich większe odpowiedniki, produkują 16 procent więcej patentów niż duże firmy. Indywidulani przedsiębiorcy i małe firmy tworzą realne rozwiązania dla rzeczywistych problemów gospodarki, dzięki wykorzystaniu kreatywności i pomysłowości.
Nie należy, oczywiście, zmuszać dziecka do wyboru ścieżki kariery, która mu nie odpowiada. Nie każdy chce być przedsiębiorcą i ma do tego prawo. Jednak umiejętności potrzebne w jakimkolwiek zawodzie przyszłości z całą pewnością wymagać będą od dziecka pewnego zestawu kompetencji, która są charakterystyczne dla przedsiębiorców. A ich po prostu w dzisiejszych szkołach się nie uczy. O jakie konkretnie umiejętności chodzi?
- Odporność psychiczna/rezyliencja
- Panowanie nad stresem
- Inteligencja emocjonalna,
- Poczucie wartości i wiara w siebie,
- Krytyczne myślenie/rozwiązywanie problemów
- Realizacja celów i zaangażowanie
- Przywództwo
- Umiejętności komunikacyjne i sprzedażowe
- Umiejętność radzenia sobie z porażką
- Pozytywny stosunek do błędu.
Wszystko to można łatwo wpleść w codzienne rozmowy, rozrywki, czy zajęcia rodzinne. Od rozmów przy obiedzie, po wspólną, rodzinną rozrywkę. W domu możemy często przybierać różne role w czasie zabawy i w ten sposób rozmawiać z dzieckiem na temat przedsiębiorczości. Jednocześnie będziemy uczyć je szacunku dla pieniądza, znaczenia różnych ról zawodowych, czy stanowisk pracy i obowiązkach z nimi związanych. Możemy bawić się w sklep, używając do tego celu prawdziwych pieniędzy zgromadzonych przez dziecko w skarbonce. Spójrzmy na nasz wspólny, rodzinny czas przez pryzmat edukacji, przygody i możliwości… i oczywiście nauczania przedsiębiorczości.
Dlaczego nauczanie przedsiębiorczości jest ważne?
1) Umiejętności związane z przedsiębiorczością przygotowują dziecko do funkcjonowania na rynku pracy w przyszłości.
Według raportu Departamentu Pracy USA, 65% dzisiejszych dzieci w wieku szkolnym zostanie ostatecznie zatrudnionych na stanowiskach, których jeszcze nie wynaleziono. To ma nie tylko znaczący wpływ na to, jak dziś powinna wyglądać edukacja dzieci. Oznacza to również, że obecnie zatrudnieni muszą przyzwyczaić się do faktu, że ich obecne zatrudnienie już nigdy nie będzie „pracą do emerytury”. Dbałość o dochód swój i swojej rodziny oznacza już teraz konieczność wzięcia pod uwagę zmiennego charakteru rynku pracy i dostępnych miejsc pracy. Uber, czy Bolt skutecznie redukują popularność taksówek. Amazon, czy nasze polskie Allegro – liderzy w handlu internetowym – mocno dają się we znaki tradycyjnym sklepom i galeriom handlowym. Sztuczna inteligencja zagraża wielu branżom. Jak zatem przygotować nasze dzieci na niepewny rynek pracy przyszłości? Ucząc ich umiejętności wymaganych we wszystkich branżach: rozwiązywania problemów, kreatywności, inteligencji emocjonalnej, odporności psychicznej, wytrwałości, przywództwa, zarządzania ludźmi i współpracy.
2) Przedsiębiorczość uczy dzieci ważnych umiejętności życiowych – life skills
Wielu rodzicom zależy, aby dzieci nabyły podstawowe umiejętności życiowe. Jednak w planie lekcji szkoły próżno szukać takich przedmiotów. Nauka tych umiejętności zaczyna się już w momencie, gdy dziecko stawia pierwsze kroki (nie udaje mu się, upada, ale podejmuje dalsze próby). Najważniejsze umiejętności, których uczy przedsiębiorczość, obejmują między innymi: pewność siebie, odporność psychiczną, umiejętności sprzedażowe, rozwiązywanie problemów, kreatywność, wyznaczanie celów, empatia.
Dlaczego pewność siebie?
Dzieci z silnym z prawidłowym poczuciem wartości rzadziej angażują się w niebezpieczne czynności i są bardziej skłonne do empatii i pomagania innym. Łatwo jest wzbudzić pewność siebie: pozwól swoim dzieciom podejmować własne decyzje i wymyślać własne pomysły. Kiedy otrzymają od rodzica odpowiednią ilość niezbędnej autonomii i swobody, ich poziom pewności siebie będzie wzrastał we wszystkim, co robią.
Dlaczego odporność psychiczna?
Nauczenie dzieci radzenia sobie w najtrudniejszych sytuacjach pomoże im nie tylko w szkole i w pracy, ale będzie miało pozytywne oddziaływanie w całym ich przyszłym życiu. Kiedy doświadczą porażki, rolą rodzica i nauczyciela jest zachęcić je do podejmowania następnych prób. Kiedy ich pewność siebie i poczucie wartości zaczną rosnąć, nabiorą odwagi, aby coraz więcej rzeczy robić samodzielnie. Ostatecznie, będą na tyle odporni na czynniki zewnętrzne, że ich umiejętności spokojnego i uważnego rozwiązywania problemów życiowych iu zawodowych znacząco wzrośnie.
Dlaczego ważne jest, aby rozwijać umiejętności sprzedażowe?
Oczywiście, nie chodzi o to, aby przygotować dziecko do pracy w charakterze sprzedawcy. Mówimy o prawdziwej sztuce prowadzenia negocjacji i przekonywania. Sprzedaż jest przecież wykorzystywana prawie we wszystkim, co robimy: w rozmowie, perswazji, negocjacjach. Uczy skutecznego przekonywania kogoś do swojego pomysłu („chodźmy pobawić się w lesie zamiast na basenie…”), uczy szacunku dla czasu i rzeczy (wymieńmy się kartami z pokemonami), uczy umiejętności finansowych (za ile sprzedać swoją lemoniadę), pomaga dziecku budować i utrzymywać relacje oraz podnosi jego samoocenę.
Rozwiązywanie problemów: jest to podstawowa umiejętność dla wszystkich przedsiębiorców. Umiejętność prawidłowej analizy problemu i znajdowania rozwiązań jest kluczową umiejętnością dla wszystkich odnoszących sukcesy przedsiębiorców. Kiedy dziecko staje w obliczu problemu, należy postarać się poprowadzić je przez możliwe rozwiązania, które samo zaproponowało, ale nie pomagaj mu tego problemu rozwiązać. Należy nauczyć dziecko umiejętności spojrzenia na problematyczną sytuację pod każdym kątem, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie.
Kreatywność: Jako akt przekształcania nowych pomysłów w rzeczywistość, to konieczna kompetencja dla skutecznego rozwiązywania problemów. Badanie IMB 2010 Global CEO Study sugeruje nawet, że kreatywność stała się jedną z najważniejszych składowych sukcesu życiowego. Przedsiębiorca stale musi borykać się z problemami, które wymagają kreatywnych rozwiązań.
Empatia: wiodąca umiejętność, którą liderzy powinni posiadać, aby uzyskać akceptację wśród rówieśników, współpracowników lub partnerów biznesowych. Niektórzy ludzie są bardziej naturalnie empatyczni niż inni, więc praca nad tą umiejętnością pomoże dziecku stać się skutecznym liderem. Uczenie dzieci empatii nie jest wcale trudne, a im wcześniej zaczniemy jej uczyć, tym lepiej. Nauka empatii w najmłodszym wieku polega na uzmysłowieniu dziecku, że zrozumienie relacji pomiędzy tym, jak się czuje w danej sytuacji, a tym, jak się zachowuje, pomoże mu lepiej zrozumieć motywacje innych ludzi.
Wyznaczanie celu: Wdrożenie z dzieckiem systemu codziennych obowiązków, to pierwszy, najważniejszy krok do zdobycia umiejętności wyznaczania celów. Cele motywują nas i wskazują właściwy kierunek. Jeśli system codziennych obowiązków przekazany zostanie dziecku w formie przyjemnej, zabawnej czynności, będzie ono wiedzieć na przyszłość, co zrobić, aby zawsze osiągać swój cel. Uczenie dziecka wyznaczania celów, uczy je również wiele o tym, jak czynić postępy, nie ustawać w wysiłkach, radzić sobie z porażką i mieć pozytywny stosunek do nagród.
3) Przedsiębiorczość pomaga przyswajać trudną i skomplikowaną wiedzę.
Wszystkie powyższe umiejętności sprawiają, że nauka trudnych przedmiotów szkolnych, jak matematyka, czy język obcy staje się o wiele łatwiejsza. Dziecko staje się lepszym uczniem w każdym przedmiocie. Uczy się szybciej i bardziej wydajnie, stając się skuteczniejsze w rozwiązywaniu problemów. Wykazuje jednocześnie większą samodzielność i determinację, aby poszukiwać właściwej odpowiedzi na własną rękę!
4) Przedsiębiorczość sprawia, że dziecko lepiej rozumie, jak zarabiać pieniądze
Dawane czterolatkowi przez babcię drobne, które on następnie wrzuca do skarbonki, przynosi efekt przeciwny do zamierzonego. Dziecko uczy się oczekiwać pieniędzy, a nie tego, jak je zarobić. Dodatkowo, nie uczy się nawet, jak chcieć zarabiać pieniądze. Powinniśmy nauczyć dziecko, że aby otrzymać gratyfikację, należy zapewnić komuś wartość. Oto dlaczego system obowiązków może stać się trudny, jeśli z wynikiem wiąże się nagroda pieniężna: uczy ich, że można im zapłacić za robienie rzeczy, które powinni robić, a nie za to, co zapewnia dodatkową wartość. Tak samo jest, gdy porównasz przedsiębiorcę, który jakoś sobie radzi, z tym, który odnosi sukcesy. Przeciętni przedsiębiorcy robią tylko to, co trzeba aby zarabiać. Ci najlepsi, którzy odnoszą sukcesy, robią to, co daje klientowi wartość.
Potrzebujemy więcej przedsiębiorczych osób! To ważne nie tylko dla gospodarki naszego kraju. Przedsiębiorczość pomaga rozwiązywać niektóre z najważniejszych problemów współczesnego świata. Tak naprawdę świat potrzebuje ludzi, którzy potrafią rozwiązywać problemy. Na rynku pracy największą wartość przedstawiają Ci, którzy potrafią rozwiązać największe problemy. To oni otrzymują największe wynagrodzenia.
Dr Cezary Wosiński
